XI.3
Alexander De Baets
1859

Alexander is op 21.9.1859 te Gent geboren in het ouderlijk huis in de Druifstege (Zie opmerking over de straatnaam Druifstege bij X.1 Carolus Franciscus) Zijn vader Carolus Franciscus is op dat ogenblik 53 jaar en zijn moeder Amelia De Lombaert 37 jaar. De eerste getuige is een Carolus De Baets, 32 jaar wonende te Wondelgem van wie wij de familieband (nog) niet kennen. De tweede getuige is Andreas Spaey, 48 jaar, wonende op de "Arteveldeplaets". Hij is ook getuige bij de aangifte van de geboorte van XI.2 Maria Theresia en XI.4 Petrus. We kennen het familieverband nog niet.

Geboorteakte van Alexander De Baets

Tekst van de geboorteakte:

In de marge:
De
Baets
3113
Gehuwd te Gent den 31
Mei 1884 met Maria
Theresia Stevens
Overleden te Gent den
13 december 1934
              2458

In het jaer achttienhonderd negen-en-vijftig, dentweeentwintigsten
September, ten drij uren na-middag, voor ons ondergetekenden Schepen,
Armand De Leu, gedelegeerden ambtenaer van den burgerlijken stand der
stad Gent, provintie Oostvlaenderen, is gecompareerd Carolus Franciscus
De Baets, oud drij en vijftig jaren, wever, woonende in de Druif
stege, dewelken ons heeft vertoond een kind van het mannelijke
geslacht, aldaer geboren gister ten drij uren namiddag, van hem
verklaerder en van Amelia De Lombaert, oud zeven en dertig
jaren, zijne huisvrouwe, en waer aen hij verklaert te willen
geven de voornaam van Alexander; Deze verklaring en
vertooning gedaen in de tegenwoordigheid van Carolus De Baets
oud twee en dertig jaren, woonende te Wondelghem, en van
Andreas Spaey, oud acht en veertig jaren, woonende op de
Arteveldeplaets. Waarvan Akte, welke wij, na voorlezing hebben
onderteekend, de vader en de getuigen hebben verklaerd niet te
kunnen als ongeleerd. Daglooners renvoi in de dertienden regel is goedgekeurd.
                          A. De Leu

We bekwamen van Gustaaf Nicaese ook een handgeschreven uittreksel, gedateerd 8 mei 1884 en dat Alexander moest halen om te huwen. Uittreksels uit de akten van burgerlijke stand moesten nog met de hand geschreven worden. Inderdaad, er bestonden nog geen schrijfmachines (die werden slechts in 1893 in de V.S.A. uitgevonden door Blickenderfer) en zeker geen fotokopietoestellen.

Alexander heeft een militaire dienstplicht moeten vervullen, vermoedelijk rond het jaar 1878. Op dat ogenblik gebeurt dit nog bij loting. De rijkere burgerzonen die uitgeloot waren, konden hun legerdienst nog laten vervullen door een jongen uit een armer gezin die niet uitgeloot was en aan wie zij een niet onbelangrijke som geld moesten betalen.

Vooral de Socialisten in de Regering maakten enkele jaren later, tijdens de Regering Bernaert
(26 oktober 1884 - 17 maart 1894) van de afschaffing van het lotelingensysteem een programmapunt.

In zijn "Catéchisme du Peuple" van maart 1886, die onder de titel "Volkscatechismus" was vertaald, leerde de Socialist Alfred Defuisseau het volgende aan (3de les):

Vraag : "Wat is een soldaat ?"
Antwoord : "Het is een arme duivel, die men onttrokken heeft aan het veld, dat hij beploegt, aan het werkhuis, dat hij verrijkt, om hem ene soldatenkapot op de rug te werpen en hem voor drij jaren in een kazerne te begraven"
Vraag : " Wat heeft de ongelukkige dan misdaan om zo behandeld te worden ?"
Antwoord : "Hij heeft in de soldatenloting een slecht nummer getrokken, wat heel zeker zijne schuld niet is"
Vraag : " Moeten de rijken ook soldaat worden ?"
Antwoord : "Oh ! Neen. De rijken, die de wet maakten, hebben haar zodanig opgesteld dat zij maar de armen treft".

We weten natuurlijk niet of Alexander pech gehad heeft bij de loting of de legerdienst van drie jaren in de plaats van iemand anders heeft verricht.

Lotingsbriefje voor de militaire dienstplicht. Met een dergelijk hoog nummer ontsnapte men aan de legerdienst, met een laag nummer moest men drie jaar legerdienst verrichten.
Illustratie uit "Politieke Geschiedenis van België" Dr. Theo Luykx - Rijksuniversiteit Gent

De som die de rijke burgerzoon, die een klein nummer getrokken had, moest betalen aan een armere jongen, die meer geluk had en een hoog nummer getrokken had, om deze laatste de legerdienst in zijn plaats te laten vervullen, was voor die tijd zeer aanzienlijk.
In 1881 bijvoorbeeld is dit 1.900 frank waarbij nog eens 800 frank aan de Staat moest gestort worden om de vrijstelling van de legerdienst te bekomen. Er werd, door bemiddeling van een officieel agentschap een contract tussen de twee jongens opgesteld, zoals het hieronder afgebeelde document.

Voorbeeld van een contract van vervanging voor de legerdienst. In die tijd zijn alle officiële stukken uiteraard in het Frans.
Illustratie uit "Politieke Geschiedenis van België" Dr. Theo Luykx - Rijksuniversiteit Gent

Van Alexander beschikken we over een foto in uniform.

Wij gingen op 1 augustus 2002 te rade bij de Heer Lierneux van het Koninklijk Museum voor Krijgsgeschiedenis te Brussel.
Eerst en vooral moet de oorspronkelijke oude foto in spiegelbeeld afgedrukt worden, zoniet is de vest van het uniform in de verkeerde richting geknoopt en kijkt Alexander in een ongewone richting. De foto hierna houdt rekening met dat advies en is dus juist afgedrukt.

Voor wat het uniform betreft, het gaat over "de grote tenue" maar men kan op de foto de onderkant van de mouw waarop de graad gedragen werd, niet zien. Alexander is dus waarschijnlijk soldaat anders had hij zijn graad op de mouwen wel laten zien.
Er is ook geen hoofddeksel waardoor de eenheid niet juist te achterhalen is. Het symbool van de eenheid werd ook op de knopen afgebeeld. De foto is echter te onduidelijk om iets te kunnen herkennen op de knopen. Onder de vest draagt men een zwart onderhemd met ronde kraag om de kraag van het uniform niet te bevuilen.

Voor het model van dit "grote tenue" zijn er twee mogelijkheden:
• het model 1871 van de Linie-Infanterie, ingevoerd bij Koninklijk Besluit van 30 mei 1871.
De kleur is dan donker blauw met een rode "chenille" op het schouderstuk en rode biezen aan dit schouderstuk
• het model 1872 van de Karabiniers en van de Jagers te Voet, ingevoerd bij Koninklijk Besluit van 31 januari 1872.
De kleur is dan donkergroen met een donkergroene "chenille" op het schouderstuk en een iets bleker groene bies op het schouderstuk.

Voorlopig weten we dus dat Alexander soldaat was hetzij bij de Linie-Infanterie, hetzij bij de Karabiniers of bij de Jagers te Voet. Dit zou verder kunnen opgezocht worden in de stamboekregisters van de verschillende Linie-infanterieregimenten, de Karabiniers en de Jagers te Voet uit de periode 1871 tot bijvoorbeeld 1875 in het Documentatiecentrum van het Museum voor Krijgsgeschiedenis.

Alexander als loteling omstreeks 1878

Alexander is inpakker van beroep, 24 jaar oud, woont bij zijn ouders Kleine Ram (Klein Raamhof), als hij op 31.5.1884 huwt met de drie jaar oudere Maria- Theresia Stevens, een fabriekswerkster wonende in de Luxemburgstraat in Gent. De ambtenaar noteert voor Alexander "minderjarig" want men werd slechts meederjarig op de leeftijd van 25 jaar! Maria-Theresia is echter reeds "meerderjarig". Zij is dan inderdaad reeds 27 jaar oud. De Luxemburgstraat geeft het Klein Raamhof uit. De verloofden woonden dus slechts enkel huizen van elkaar verwijderd.

Maria-Theresia werd te Gent geboren op 14.1.1857 als dochter van Carolus Leopoldus Stevens, een rijtuigmaker uit Namen en van Joanna Francisca Soens.

Handgeschreven uittreksel uit de geboorteakte van Maria-Theresia Stevens opgesteld op 8 mei 1884, nodig om in het huwelijk te treden met Alexander De Baets

Maria-Theresia had op 29 januari 1862 (zij was toen slechts vijf jaar oud), haar moeder Joanna Francisca Soens verloren.

Waar Alexander overal gewerkt heeft kunnen we niet achterhalen. Wel wist Gustaaf Nicaese (kleinzoon van Alexander, zoon van Elvire De Baets) op 4 maart 2001 te vertellen dat Alexander gewerkt heeft in de Gentse firma "Cirage Rinskopf Aimé", een fabrikant van schoensmeer "den schoenblink van Rinskopf" wel bekend bij de oude Gentenaars.

Op de volgende foto zijn we praktisch zeker dat Alexander staat op de achterste rij in het midden. Vergelijk die foto met de, nu in de juiste richting afgedrukte foto van Alexander in uniform hierboven.

Het (grotendeels jeugdige) personeel van de Gentse boenwas en schoensmeerfabriek "Cirage Rinskopf Aimé" waar Alexander gewerkt heeft.

Foto uit "Door Arm Vlaanderen" Auguste De Winne – Uitgeverij Halewijck 2001.Oorsprong van de foto: Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging (AMSAB) te Gent.

Maria-Theresia Stevens werkte reeds als kind van 10 – 11 jaar in de Textielfabriek F. Claes – De Cock "La Lys" in de "natte continu’s". Zij was ongeletterd. Zij vertelde aan Gustaaf Nicaese dat ze in de winter ’s morgens vroeg op klompen te voet naar de fabriek trok.

Kinderarbeid was nog algemeen gangbaar. Zelfs wanneer in januari 1872, Maria Theresia is dan al 15 jaar oud, de radicaal-liberale Brusselse volksvertegenwoordiger Dr. Vleminckx voor de eerste maal een wetsvoorstel bij de kamer van Volksvertegenwoordigers indient om de toegelaten leeftijdsgrens voor kinderen te verhogen tot 14 jaar voor de jongens en 15 jaar voor de meisjes, vindt het Kamerdebat hierover slechts zes jaar later plaats in 1878. Tezelfdertijd werd een amendement ingediend dat de arbeid in de mijnen voor alle vrouwen zou verbieden.

Het werd in de Kamer der Volksvertegenwoordigers verworpen met 86 tegen 5 stemmen bij 1 onthouding. Ook tegen het voorstel van Dr.Vleminckx werd door de grote meerderheid van de Kamer stelling genomen. Beernaert, die partijganger was van dit voorstel, diende een amendement in om toch iets te bekomen. Hij bracht in dit amendement de leeftijdsgrens terug op 12 jaar voor de jongens en 13 jaar voor de meisjes.

Dit voorstel werd dan door de Kamer aanvaard met 53 tegen 27 stemmen (zowel Katholieken als Liberalen hadden verdeeld gestemd). De eerste zeer bezadigde wet op de reglementering van de arbeid kon echter niet doorgaan. Inderdaad de Senaat verwierp het voorstel op 14 mei 1878 met 23 tegen 10 stemmen bij 1 onthouding!

In de winter 1880-1881, wanneer Maria-Theresia 24 jaar oud is, wordt in Gent door de socialistische voorman Edward Anseele, de coöperatieve maatschappij "Vooruit" opgericht die in het voorjaar 1881 goed begint te draaien. Traditioneel wordt de oprichting van "Vooruit" in Gent gezien als het startschot voor de uitbouw van de (socialistische) coöperatieve beweging in België.

"Vooruit" had de rechtsvorm van samenwerkende maatschappij of coöperatieve vennootschap, een vorm van handelsvennootschap waarbij het kapitaal gevormd wordt door aandelen die op naam en niet overdraagbaar zijn aan derden.

Edward Anseele (° Gent 06.07.1856 - + Gent 18.02.1938).
Grondlegger van de socialistische organisatie in Gent, waaronder
de coöperatieve bakkerij Vooruit et het gelijknamige dagblad,
de eerste socialistische krant in België

Maria Theresia Stevens werd ingeschreven bij "Vooruit" op 7 september 1886.
Zij is dan 29 jaar oud en heeft haar twee eerste kinderen Martha, geboren op 4 augustus 1884 en Oscar, geboren op 26 juni 1886 (maar reeds overleden op 15 juni 1888).

Zij stortte hierbij één aandeel van 10 frank. In het inschrijvingsregister wordt zij vermeld als "zonder beroep" en wonende Eedverbondkaai Nr 10. Dit adres is echter van latere datum zoals we verder zullen zien. (Bron: Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging vzw" (Amsab) Instituut voor Sociale Geschiedenis - Bagattenstraat 174 - 9000 Gent).

Zij was één van de eerste leden van die socialistische coöperatief "Vooruit" en had het zeer kleine lidnummer 27 waarop zij zeer fier was. De leden konden daar in een kruidenierswinkel levensmiddelen aankopen aan zo laag mogelijke prijzen en kregen jaarlijks een "deelname in de winst".

De leden betaalden een brood met een "broodkaart": dit waren koperen achthoekige munten. Hierboven een voorbeeld (voor- en achterkant).
Klik hier voor meer informatie over de Broodpenningen van Vooruit (Opent in een nieuw venster).

Men kan zich afvragen hoe het komt dat zij, alhoewel slechts ingeschreven zes jaar na de oprichting van de coöperatieve, toch zo een klein nummer had. Van de vzw Amsab, de Heer Jan Laplasse, wetenschappelijke medewerker, kregen we de volgende verklaring :
"De inschrijving van Maria Theresia Stevens in 1886 onder het nummer 27 is helemaal geen mysterie. Aandeelhoudersnummers of lidnummers waren niet exclusief voorbehouden aan één persoon. Kwam iemand te overlijden of nam iemand ontslag, dan werd de naam in het register geschrapt en kreeg iemand anders datzelfde nummer. Zo zie ik dat de aandeelhouder met het nummer 1 iemand is die ingeschreven is in 1907 ! Bovendien dateert het bij ons bewaarde register van Vooruit niet uit 1880 of 1881 maar het werd wellicht enkele jaren later (retroactief) ingevuld. Dit gebeurde dan op basis van oudere registers die blijkbaar niet meer voor ons bewaard zijn gebleven".

Uit het feit dat haar vermelde adres Eedverbondkaai Nr.10 is, waar zij na de feitelijke scheiding met Alexander begin de jaren 1920 woonde, kan men dus afleiden dat het register na 1920 overschreven werd uit oudere registers.

In 1913, op 56-jarige leeftijd volgde zij ook nog lessen in rekenen en schrijven in de stedelijke avondschool van de Kortrijksepoortstraat. Haar persoonlijk schrift met haar oefeningen rekenen en spellen werd door Gustaaf Nicaese afgestaan aan het museum van het stedelijk onderwijs in het Klein Raamhof.

Met coupons van stoffen afkomstig van bij de firma Franchomme waar haar dochter Elvire werkte, maakte zij broekjes voor de kinderen van minder gegoede ouders. Zij kon dat uitstekend en kon er veel maken op korte tijd.

Maria Theresia Stevens

Even uitweiden over de familie van Maria Theresia Stevens :

Alhoewel vermeld wordt dat haar vader Carolus Leopoldus Stevens uit Namen afkomstig is, is hij wel in Gent geboren op 20.11.1831 en haar moeder Joanna Francisca Soens is eveneens in Gent geboren op 12.11.1830. Zij huwden in Gent op 23.4.1856. Carolus Leopoldus Stevens is dan "wagenmaeker" en woont op het Prinsenhof, zijn vrouw Joanna Francisca Soens is fabriekwerkster en woont in dezelfde straat (hetzelfde adres ?). Zij is de dochter van een schipper Livinus Soens. Voor de ambtenaar van de burgerlijke stand verklaren zij dat zij reeds een zoon te hebben, Petrus Soens, geboren te Ertvelde op 23.3.1850 en dat zij willen wettigen. Getuige is onder meer Petrus Soens (22 jaar), schipper (zoals zijn vader Livinus Soens), broer van de bruid Joanna Francisca.

De gewettigde zoon Petrus Soens, krijgt dus de familienaam (Pieter) Stevens. Hij zal huwen met Paulina Neirinck en schielijk overlijden te Gent op 18 januari 1931.

We vonden zijn doodsprentje dat we hieronder afdrukken :

Gustaaf Nicaese vertelde dat hij als kind Pieter Stevens "nonkel Pier" goed gekend heeft. Hij was smid en wagenmaker. Hij had de gewoonte om op zondag voormiddag een bezoek te brengen aan zijn zuster Maria-Theresia op de Eedverbondkaai en kwam daar een "druppel" (jenever) drinken. Hij woonde in de buurt van de Meulesteedsesteenweg waar hij zijn smidse had niet ver van de Muidepoort in de Loodsenstraat. Hij had een zoon Polydoor die eveneens wagenmaker was en die zijn zaak verder zette. Carolus Leopoldus Stevens en Joanna Francisca Soens hadden nog een zoon Louis Stevens die gehuwd was met Mélanie Volckaert. Zij hadden zeker twee dochters : Mireille Stevens en Marie-Louise Stevens en ook verschillende zonen. Zij woonden in Loos-lez Lille in de rue Faidherbe Nr.9.

Van Léon De Baets, halfbroer van Roger De Baets (volgt sub XIII), kregen we onderstaande, spijtig genoeg onscherpe, foto’s genomen op het strand te Calais op 7 augustus 1932.

Van links naar rechts Raymond De Baets (volgt sub XII),
vóór hem Léon De Baets, zoon van Raymond uit zijn
tweede huwelijk Mireille Stevens, Marie-Louise Stevens

Van links naar rechts Mireille Stevens, Marie-Louise Stevens, Raoul
De Baets, zoon van Raymond uit zijn eerste huwelijk, Léon De Baets.

Raoul De Baets, een van de zonen van Raymond De Baets (volgt sub XII), was verliefd op Marie-Louise Stevens. Hij zal echter, zoals we later zullen zien bij Raymond XII, huwen met Marguerite Vache. Marie-Louise Stevens zal later mondkanker krijgen en aan Raoul zeggen "Ziet ge wel dat ge er goed aan gedaan hebt niet met mij te trouwen". Zij stierf te Loos op 30 maart 1946, nauwelijks 42 jaar oud.

Uit de hierna afgedrukte rouwbrief kunnen we opmaken dat ze verschillende broers had.

Haar zuster Mireille werd kloosterzuster.

Mireille Stevens, dochter van Louis Stevens (broer van Maria Theresia Stevens).
Zij was "Soeur Théodosia" - Avenue de Gentilly te Maxeville (Meurthe et Moselle).
Het moederhuis was gelegen 59bis Avenue de Paris te Versailles. (Foto uit 1945.)

Zij zou normaal haar noviciaat beëindigd hebben in augustus 1933. Wegens een slepende ziekte gebeurde dit echter slechts op 11 mei 1934 in Versailles. In het archief van Gustaaf Nicaese is er een brief die zij vanuit Versailles bij die gelegenheid stuurt naar tantes, neven en nichten om die op de plechtigheid uit te nodigen. Zij dringt speciaal aan op de aanwezigheid van Delphine Ghesquière, het dochtertje van Martha De Baets en Karel Ghesquière.

Mélanie Volckaert, echtgenote van Louis Stevens, overleed op 80-jarige leeftijd te Loos op 7 november 1941.

Victor Stevens, was ook een zoon van Carolus Leopoldus Stevens en halfbroer van Maria-Theresia Stevens. Hij heeft enkele muziekstukken gecomponeerd die destijds een uitvoering hebben gekend in socialistische middens, onder meer door de Harmonie van de "Vooruit" maar waarvan verder geen bekendheid is gebleven. Hij is jong gestorven.

Victor Stevens, een van de zonen van
Carolus Leopoldus Stevens, geboren te Gent op 19 maart 1868.

De ouders van Carolus Leopoldus Stevens, vader van Maria Theresia Stevens waren : Antonius Judocus Stevens, waarschijnlijk geboren vóór 1810 en reeds overleden op 23.4.1856 bij het huwelijk van zijn zoon met Joanna Francisca Soens, en Francisca Jacoba Roelandts. De ouders van Joanna Francisca Soens, moeder van Maria Theresia Stevens waren Livinus Soens (schipper van beroep - was nog in leven op 23.4.1856 datum van het huwelijk van zijn dochter met Carolus Leopoldus Stevens en op 29.1.1862 overlijden op 31-jarige leeftijd van zijn dochter Joanna Francisca). Haar moeder was Joanna Antonia De Vetter. Zij was reeds overleden op 23 april 1856, datum van het huwelijk van Carolus Leopoldus Stevens met Joanna Francisca Soens.

We geven hierna de moeilijk leesbare huwelijksakte van de ouders van Maria Theresia Stevens en de wettiging van het kind Petrus Soens als Petrus Stevens.

Carolus Leopoldus Stevens en Joanna Francisca Soens huwen te Gent op 23 april 1856 en erkennen bij dezelfde akte het kind Petrus dat ondertussen reeds zes jaar oud is.

Huwelijksakte van Carolus Leopoldus Stevens en Joanna Francisca Soens ouders van Maria-Theresia Stevens te Gent op 23 april 1856 en wettiging van het kind Petrus Soens als Petrus Stevens

AKTEN VAN huwelijk In het jaer achttienhonderd zes en vijftig den drijentwintigsten april
ten tien uren voormiddag voor ons ondergeteekende schepen
Eduardus van Pottelsberghe de la Potterie gedelegeerden officier
van den burgerlijken Stand der Stad Gent provintie Oostvlaender
zijn openbaerlijk ten Stadhuize gecompareerd Carolus Leopoldus
Stevens, oud vier en twintig jaren, wagenmaeker, geboren te Gent
den twintigsten november achttien honderd een en dertig en er
wonende in het prinsenhof minderjarigen zoon van de over
ledene Antonius Judocus en van Francisca Jacoba Roelandts
En Joanna Francisca Soens oud vijf en twintig jaren
fabriekwerkster geboren te Gent den twaalfden november acht
tienhonderddertig en er wonende in de voornoemd Straet
meerderjarige dochter van Livinus schipper te Gent, alhier
tegenwoordig en toestemmende en van wijlen Joanna Antonia De Vetter
welke comparanten ons hebben aangezocht over te gaan tot
de voltrekking van het huwelijk onder hun beraamd en waarvan de
afkondigingen zijn gedaen geweest ingevolge de wet op den dertienden
en twintigsten dezer ’s middags en geen tegenkantingen ons tegen
dit huwelijk kenbaar gemaakt zijnde regt doende op hun verzoek
hebben wij na gedane voorlezinge van alle de overgebragte stukken
en van het zesde Kapittel van den titel raekende het huwelijk van
den burgerlijken wetboek, aen de partijen gevraegd of zij elkanderen
verstaen te nemen voor man en vrouw, elk van hun beurtelings
geantwoord hebbende dat ja, verklaren wij uyt naem van de
Wet dat Carolus Leopoldus Stevens en Joanna Francisca Soens
door den huwelijksband vereenigd zijn. Verder hebben de compa-
ranten ons te kennen gegeven dat er van hun beide tot Ertvelde
op vijfentwintigste maert achttienhonderdvijftig geboren
is een kind genoemd Petrus Soens welcke zoon zij verstaan door
dit huwelijk te willen bewettigen waer op akte opgesteld ter
presentie van Petrus Soens, oud twee en twintig jaren schipper
broeder van de bruid, Ludovicus Roelants oud vijf en twintig jaren
zadelmaker, Carolus Sernaeve (?) oud drij en veertig jaren wapen-
maker, en Guillielmus Daquitus oud zeven en zestig jaren,
daglooner, de drij laatste geen familie alle vier woonende te
Gent, alles soo verklaerd welke akte wij na voorlezing met
den bruidegom, bruid’s vader en den derde getuigen onderteekend
hebben, alle andere verklaeren het niet te kunnen als ongeleerd.

Uittreksel uit de overlijdensakte van Joanna Francisca Soens, moeder van Maria Theresia Stevens met de hand opgesteld op 8 mei 1884. Maria Theresia had dat nodig om te kunnen huwen.

Nu verder over Maria Theresia Stevens en Alexander De Baets :

Bij het huwelijk van Maria Theresia Stevens met Alexander De Baets is haar moeder dus reeds overleden (zij was haar moeder verloren toen zij vijf jaar oud was).

Het huwelijk wordt voltrokken met als getuigen : Ludovicus Housiaux uit Gent, 34 jaar, ijzerdraaier, zwager van Alexander en Emmanuel Roelandt(s) uit Gent, 40 jaar, koperslager, vaderlijke oom van Maria-Theresia.

Huwelijksakte van Alexander en Maria Theresia Stevens

Tekst van de huwelijksakte :

In het jaar achttien honderd vier en tachentig, den een en dertigsten Mei ten elf uren voor middag, voor ons Henricus Colson ambtenaar van den burgerlijken stand der stad Gent, zijn openbaarlijk ten Stadhuize gecompareerd : Alexander DeBaets, inpakker, geboren te Gent den een en twintigsten september achttien honderd negen en vijftig en er wonende Kleine ram bij zijne ouders, minderjarige zoon van Carolus Franciscus en van Amelia De Lombaert, beide zonder bedrijf, beide alhier present en consenterende. En Maria Theresia Stevens, fabriekwerkster geboren te Gent den veertienden Januari achttien honderd zeven en vijftig, en er wonende Luxemburgstraat, meerderjarige dochter van Carolus Leopoldus, rijtuigmaker te Namen, alhier present en consenterende en van wijlen Joanna Francisca Soens
Welke ons aanzocht hebben over te gaan tot de voltrekking van het huwelijk tusschen hen beraamd, en waarvan de afkondigingen zijn gedaan geweest ingevolge de wet den achttienden en vijf en twintigsten dezer 's middags te Gent;
Geen tegenstand ons tegen dit huwelijk beteekend zijnde, recht doende aan hun verzoek, hebben wij na voorlezing aan de partijen gegeven te hebben van de stukken betrekkelijk hunnen staat en de pleegvormen des huwelijks, amsmede van het zesde hoofdstuk, titel V, des Burgerlijken wetboeks : VAN HET HUWELIJK, aan de partijen gevraagd of zij elkander verstaan te nemen voor man en vrouw; elk van hun beurtelings geantwoord hebbende ja, verklaren wij in Naam der Wet dat zij door den huwelijksband vereenigd zijn.
Alle de neergelegde stukken zijn behoorlijk geparapheerd. Waarvan akte opgesteld ter presentie van Ludovicus Housiaux, oud vier en dertig jaren, ijzerdraaier, zwager van den bruidegom, Emmanuel Roeland, oud veertig jaren, koperslager, vaderlijken oom van de bruid, Martinus Van Den Kerckhove, oud vier en dertig jaren, schoenmaker en van Josephus Debeers oud zes en veertig jaren, kamslager, beide geene familie, alle vier te Gent. Welke akte wij na voorlezing, met de bruid, haren vader, den eerste en de twee laatste getuigen hebben onderteekend, al de anderen hebben verklaard het niet te kunnen als ongeleerd.

M. Stevens
C.L.Stevens L. Housiaux
M V D Kerckhoven H. Colson

Trouwboekje van Alexander met Maria-Theresia Stevens
Het kerkelijk huwelijk wordt ingezegend door pastoor
De Sitter in de Sint-Michielskerk.
Zij gaan wonen in de Burgstraat Nr.67.

Een goed jaar na hun huwelijk wordt in Gent op 13 juli 1885 een grote plechtigheid georganiseerd ter gelegenheid van de inhuldiging van een standbeeld ter ere van de industrieel Lieven Bauwens die, zoals verhaald bij Carolus Franciscus, vader van Alexander, aan de basis lag van de industrialisering van de textielnijverheid in Gent. Welke bedenkingen zou Maria Theresia, die dan 28 jaar is, zich bij die gebeurtenis gemaakt hebben, zij die reeds als kind op 10 jarige leeftijd in de fabriek "La Lys" werkte?

"Soc.Linière de la Lys" waar Maria Theresia Stevens in 1867 als 10 jarig kind werkte. Boven in rode kleur aangeduid op een uittreksel van de "Carte Topographique" Etbl. Ph. Vander Maelen uit 1850. Onder het overeenstemmend deel van het huidige stadsplan van Gent.

Hoe dan ook, een aantal Gentse textielarbeiders hadden een decoratie gekregen en een van hen nam bij die gelegenheid ook het woord. Wij konden niet aan de verleiding weerstaan om de integrale tekst van die bombastische toespraak hierna integraal weer te geven. De tekst geeft goed de tijdssfeer weer in Gent, bekend als "het Manchester van het continent".

Klik hier als u die toespraak wilt lezen
(Dit document opent in een nieuw venster)

Het eerste adres na het huwelijk :

Uit de bevolkingsregisters van Gent noteerde Gustaaf Nicaese, die tijdens de Tweede Wereldoorlog op het Gentse stadhuis werkte, dat het gezin met de vijf kinderen in de periode 1901-1910 (periode van de tienjarige volkstelling) gedomicilieerd was in de Heyststraat Nr.20. De vroegere Heyststraat, later Heiststraat, heet nu de Knokkestraat en vormt de verbinding tussen Smidsestraat en de Koningin Elisabethlaan dicht bij het Sint-Pietersstation. In de periode 1911-1920 wordt dit adres vermeld maar met huisnummer 26 (door een hernummering van de huizen) en ook Eedverbondkaai Nr.10 tot en met de periode 1920-1930. Op dat adres wordt nog slechts één kind vermeld, namelijk Elvire die slechts in 1919 zal huwen.

Hier duikt dus een belangrijke naam op : Stevens.
Dit geslacht, dat zoals blijkt afkomstig is uit Namen, ( de huwelijksakte vermeldt Carolus Leopoldus Stevens, rijtuigmaker te Namen) ligt aan de basis van de "carrossiers", die aanvankelijk koetsen en auto's met de hand vervaardigen.

De firmanaam Stevens is nu nog te zien op de achterste spatlappen van vrachtwagens. In bovenstaande huwelijksakte wordt Ludovicus Housiaux, zwager van de bruidegom, vermeld als ijzerdraaier. De andere getuige is Emmanuel Roeland, een koperslager, vaderlijke oom van Maria Theresia Stevens.
Ludovicus Housiaux was gehuwd met de zeven jaar oudere zuster van Alexander, namelijk Seraphina Isabella. Op dat huwelijk was Joannes Housiaux, broer van Ludovicus getuige. Beroep : ijzerdraaier. Ook was Augustus Housiaux, vaderlijke oom van de bruidegom getuige. Beroep : smid. Daarbij komt nog ene Joannes Achterdenbosch met als beroep : monteerder.

Ook in de geboorteaktes van de kinderen van Alexander treffen we mensen aan die in de metaalindustrie werken : bij Martha is Ludovicus Housiaux peter, bij Raymond treffen we Petrus Stevens aan, rijtuigmaker; bij Elvira wordt ene Leopoldus Roelandts, koperslager vermeld en ook weer Ludovicus Housiaux, bij Henricus een "mekaniekmaker" Henricus Navez.

Het ziet er dus naar uit dat er een belangrijke familieverband en -relatie ontstaan was tussen mensen die in de metaalbewerking werkten, een economisch meer interessante en lucratieve bedrijfstak dan de textiel.

Zou het kunnen dat al die mensen bij dezelfde firma werkten : de van Namen naar Gent uitgeweken "carrossier" Carolus Leopoldus Stevens ?
Een van de zonen van Alexander zal in de leer gaan bij Stevens, en koetswerkmaker (carrossier) worden, namelijk Raymond (volgt sub XII).

Handtekening van Alexander

Maria-Theresia Stevens wordt bijna 85 jaar en overlijdt op Nr. 131 van de Stroplaan op 9.4.1942 bij haar dochter Elvira De Baets (groottante van de opsteller van deze familiegeschiedenis en bij wie hij tijdens de Tweede Wereldoorlog soms verbleef). De zoon van Elvira, Gustaaf en zijn verloofde Edith Boone, doen de aangifte van het overlijden. Zij werkte toen op de Stadhuis op het Bureau Financiën. Zij was dus ter plaatse om samen met Gustaaf de aangifte te doen.

Overlijdensakte van Maria-Theresia Stevens

Tekst van de overlijdensakte :

In het jaar negentienhonderd twee en veertig, den negenden April, te zestien uur, na vaststelling, maken Wij, Désiré Cnudde, Ambtenaar van den Burgerlijken Stand der stad Gent, de Overlijdensakte op van: Maria Theresia Stevens, zonder bedrijf, geboren te Gent, den veertiende Januari achttienhonderd zeven en vijftig, alhier overleden in haar woonst Stroplaan honderd een en dertig, den negenden April om vijftien uur, weduwe van Alexander De Baets, dochter van Carolus Leopoldus en van Joanna Francisca Soens, beiden overleden.
Op de aangifte van den kleinzoon Gustaaf Nicaese, oud een en twintig jaar, student, wonende Stroplaan honderd een en dertig en Edith Boone, oud vier en twintig jaar, onderwijzeres, wonende Casinostraat zestien.
Deze akte werd dadelijk opgesteld en voorgelezen.
G. Nicaese E. Boone Cnudde

Maria Theresia Stevens op 85 jarige leeftijd.
Foto genomen waarschijnlijk kort voor haar overlijden in de
tuin van het huis Stroplaan 131 te Gent (nu Burggravenlaan 53).

Vervolg Alexander...