KEUREN COSTUMEN ENDE USANTIEN

I. Article

Eerst den Baillu vander Auderburch uyt onsen name als Grave van Vlaenderen sal jaerlicx maken, ende kiesen veerthien Schepenen vande insetenen vande voorseyde Keure, ende dat om t'onderhouden twee Vier-scharen, d'een Vierschare in Desseldonck, en d'ander in Sleydinghe, ende de Baillius vande selve Vierscharen moeten eedt doen in handen vande Bailliu vander Auderburch.

II.

Item en sullen de selve Schepenen maer moeten dienen een jaer, ende sullen elck jaer nieuwe Schepenen ghemaect worden, t'elcken Alderheyligen avont.

III.

Item de Keur-broeders woonen-de op de voorseyde Keure, en sullen niet moghen op ander Heerlicheden Schepenen ghe-maect worden, ten sy met haer-lieden consent ende wille.

IV.

Item soo wanneer een vande selve Schepenen commen te sterven binnen syn schependom, ofte vertrect vande Keure met syn woonste, sal den voor-nomden Bailliu vander Auder-burch ghehouden sijn eenen anderen Schepenen in syn plaetse te stellen, sonder mer-ckelick dilay, ter denominatie vande resterende Wet-houders

V.

Item gheen Officier, Meyer, Amman, ofte die deelachtich is in eenige bate, en sal moghen Schepenen wesen.

VI.

Item indien de Schepenen van d'eene Vierschare jevers in twijfelen, als om vonnisse te gheven, ofte andersins, soo sullensy hebben uytstel totten naesten dijnghedaghe, ende indien sy als dan noch niet en connen termineren, sullen moe-ten raet nemen, ende adviseren met Schepenen van ande

Vierschare, ende wat dat den meesten deel van haerlieden termineert, ofte wijst, sal voor goet, vast, ende ghestadigh ghehouden worden, ende indien sy niet wijs ghenoech en waren, noch termineren en conden, oft dat sy in discorde vielen d'een helft jeghens d'andere, sullen van Mannen vander Auderburch van Ghendt, als haerlieden hooft, vonnisse nemen, ofte advijs van Rechts-gheleerde postulerende inden Raedt van Vlaenderen.

VII.

Item soo wie by eenigh vonnisse vande voornomde Schepenen meent ghegreveert te syn, staet in sijn gheheel daer af betreck te doen, voor den voor-seyden Raedt van Vlaenderen.

VIII.

Item men sal alle weken moeten dijnghen 's woensdaegs tot Sleydinghe, ende 's donder-daegs tot Desseldonck, ende men sal eerst dijnghen van criemen ende delicten ende rakende de Keuren, ende daer naer van erfven, ende schulde-licke saken ende actien.

IX.

Item elcke partye woonachtich onder de voorseyde Vierschare, sal moeten gedachvaert wesen ten minsten vier daghen voor den dijnghe-dagh, onder de Vierschaere daer hy woont, 't sy aen syn persoon, ofte woon-stede.

X.

Item soo verre de ghedaeghde niet en compareert, sal andermael ghedaeght worden, ende wort hy noch in ghebreke van te compareren, sal jeghens hem ghegheven worden def-fault, ende alsoo ghecon-tumaceert ende sal den heesschere over gheven sijnen intendit, om partye daer op ghehoort, ghedient te syn van contradictien, ende solutien, ende daer naer recht ghedaen te worden soo't behoort.

XI.

Maer soo verre den klager, ofte messcherp t'sijnen dage selve niet en compareert, of procureur over hem voorsien van behoor-licke procuratie, sal boeten jeghens den Heere iij.pond.par. ende ghelijcke iij.pond.par. jeghens partye, van saken exceerende iij.pond.par. prin-cipael, ende van minder saken sal d'heesscher niet

comparerende, als vooren boeten jeghens den Heere v.schel.par. jeghens partye ghelijcke v.schel.par.

XII.

Item men sal moghen de Vierschare bannen met vier Schepenen, ende niet min, Schepenen en moghen niet dijnghen vanden eersten Ough-ste tot naer S.Gillis dagh, ten ware van saken van messuse, ofte saken rakende den Ougst.

XIII.

Item den Bailliu en mach niemant arresteren residerende onder de Keure, de welcke soo vele heeft, dat Schepenen kennelick is, dat hy machtich is te betalen de boete daer in hy soude moghen vallen, of daer vooren souffisant borghe stel-len, andersins mach hy ghe-arresteert sijn, ende ghehouden, tot dat hy borghe ghestelt heeft, ende ist datter iemant ghe-arresteert wort, die en machmen niet houden buyten het Sche-pendom dan om de sticken hier naer verclaert.

XIV.

Te weten van manslachticheyt, brandt-stichten, huys-roof, straet-schent, vrauwe-cracht, breken van sauvegaerde,

bestant, ofte vrede, de welcke-hy metter handt ghegheven heeft, ofte andere criemen daer het lijf aen hanght.

XV.

Maer soo verre eenen Keur-broeder ghearresteert wierde in lijf ofte goet by eenich Officier buyten de Keure, sulck ghe-arresteert persoon ofte goet, op 't versoeck van Schepenen moe-ten gheslaect syn costeloos ende schadeloos.

XVI.

Item al dat Schepenen aen-cleeft, ofte aengaet, salmen by Schepenen termineren ende wijsen.

XVII.

Item soo wie manslachtich, brandt-stichter is, ofte diefte ghedaen heeft over de vijf schel. 'tsy in wegen, ofte buyten 's weeghs, ofte vrauwe-cracht doen sal, of bestant breken, ofte vrede, de welcke hy metter handt ghegheven sal hebben, ofte van eenighe andere ghelijcke criem achterhaelt sal weten, ende daer af by Schepenen verwonnen, sal daer af ghestraft worden, naer de placcaten, recht ende redene.

Item soo wie vrede sal ghegheven hebben, ende jemand van sijn maghen die inden vrede begrepen staet, de selve vrede breeckt, die den vrede ghe-gheven heeft sal verbeuren xx. pond.par. ende die den selven ghebroken heeft lx. pond. par.

XIX.

Item ist dat eenich quaet Schepenen ter kennisse comt, 'twelcke soo heymelick ghe-daen is, dat't selve by Sche-penen niet en can ten volle achterhaelt worden, den Bailliu sal moghen nemen vier sche-penen van een Vierschare, ende dry van d'ander, ende sullen de voorseyde seven Schepenen ondersoeck doen van alle de ghone die woonen in't Sche-pendom, ende de waerheyt wel ondersocht sijnde, sullen raedt houden met de ander seven Schepenen, die t'samen inde sake sullen voort pro-cederen naer behooren, ende dit onder-soeck by vorme van generale waerheden salmen houden vande sticken hier vooren verclaert, ende van alle andere die haer sullen presenteren eens t'siaers.

XX.

Item soo wie den anderen mijnct, ende injurie anseght, sal boeten jeghens den Heere v.pond.par. ende jeghens de ghemijncten, ende gheinju-rieerden ghelijcke v. pond par. maer is de mijncke soo groot datse onverwinnelick is, sal die ghebetert worden ten seghen ende wijsen van Schepenen.

XXI.

Item soo wie een ander wondt, verbeurt jeghens den Heere iij. pond. par. en jeghens den ghe-quetsten ghelijcke iij. pond. par. boven de schaden ende in-teresten by den ghequetsten gheleden.

XXII.

Item soo wie jemant gheeft een deurgaende wonde in't lichaem, ofte in't hooft, datmen een been uytsnijden moet, ende het selve kennelick is twee Schepenen, ofte meer, ende dat hy daeraf verwonnen worde voor Schepe-nen, ofte inder waerhede, is schuldich den Heere v.pond.par. ende oock den ghequetsten v. pond. par.

XXIII.

Item soo wie eenen anderen smijt, ofte caecksmete gheeft,

oft by den hayre trect, ofte crabbelt, sonder bloetstortinge, is schuldich den Heere xx. schel.par. ende den ghequetsten xx. schel. par.

XXIV.

Item soo wie jemant ter aerde smijt, is schuldich den Heere xx.schel.p. en den gesmeten xx. Schel.p. ende dede hy dat met eenen stock is schuldich den Heere iij. pond. par. ende den ghequetsten iij. pond. par.

XXV.

Item soo wie eens anders haut af capt, of weert sonder oorlof vanden ghonen die't toebehoort, ofte thuynen breect, ofte eens anders vruchten neemt, ofte inden acker coren, hoy, ofte ghers, weerdigh sijnde xij.den.-par. is schuldich de Heere x. schel. par. ende den klager sal hy ghehouden sijn de schade twee dobbel te restitueren, soo verre het selve met twee weer-dighe ghetuyghen blijcken sal.

XXVI.

Item soo wie den Bailliu, ofte jemant in syn plaetse vrede voor Schepenen, ofte andere eerbaere mannen onder den Schependom, ontseght, is schuldich den Heere iij.pond ende dat soo dickwils als hy't ontseght, en ist dat hy't

tot dry reysen ontseght, hem salmen mogen houden voor de boete, ende dan sal hy moeten vrede gheven.

XXVII.

Item soo wie assaut doet by daghe met wapenen, ofte met ghemeene raede, ende dat ter kennisse van Schepenen comt, den leedtsman is schuldich den Heere vj. pond. par. ende die daer gheholpen heeft, is schul-dich den Heere iij. pond. par.

XXVIII.

Item die dat doet by nachte, den leedtsman is schuldich den Heere x. pond. par. ende elcx mede-pleger v. pond. par.

XXIX.

Item wort daer jemant in't assaut door gheslaghen elcx messus sal dobbel sijn, ende den doodt-slager ende den leedtman sullen staen 's Heeren ghenade, of ghepuniert worden volghende de Placcaten.

XXX.

Ende in allen ghevalle de delicten hier vooren, ofte hier naer vermelt, door eenighe cir-cumstantien ende gheleghent-heyt vande saecke verheesschen swaerder correctie dan in dese Keure gheschreven staet, Sche-

penen voorseyt sullen vermoghen de quaetdoenders te straffen, soo sy naer Rechte ende Justitie sullen bevinden te behooren.

XXXI.

Item indien jemant ghecom-miteert hebbende eenigh vande mesusen hier vooren ghespe-cifieert artic.14. ende niet en wilt commen ter Justitie, noch staen te rechte, daer toe be-hoorlick ghedachvaert ende gheropen synde, salmen bannen by wijsdom van Schepenen, ende sal staen te wille vanden Heere, van lijf ende goet, ende dat 'teen helft van sijnder possessie sal blijven sijnder huysvrauwe, ende heeft hy gheen huysvrauwe, maer kinderen die hoirs syn vande voornoemde sijne huysvrauwe, elck kint ende hoir sal behouden sijn goet.

XXXII.

Maer alsoo wy den xxx.Julij vanden voorgaenden jaere 1611. uyt ghegheven hebben voor eeuwigh Edict ende ordon-nantie daer by artic.37. expres-selick gheordonneert is, dat alle naerheden van bloede, generael gheheel Vlaenderen, ende alle andere onse Landen deure van dan voorts, emmers t'sedert de

publicatie van dien, sullen moeten gheintenteert worden binnen den jaere naer de erfvenisse, aengaende de ghe-willighe contracten, ofte binnen den jaere naer date vanden decrete, ende dat den selven tijt sal loopen jeghens alle per-soonen, hoedanich die souden mogen wesen, 'tsy onderjarighe, ofte andere, ende dat jeghens sulcken laps van tijde gheen restitutie vallen en sal, salmen hem onder de voorseyde Keure daer naer moeten reguleren.

XXXIV.

Item door wiens landt datmen water-ganck delft, men sal hem moeten sijn landt betalen, ten segghen ende wijsdom van Schepenen, ende soo wie den water-ganck stopt, ofte vernaut, sal boeten dry pond.par. ende den water-ganck behoorlick ma-ken, te weten elcke sijde d'helft, ten welcke sijne den Bailliu ghehouden wort visitatie te hou-den met Schepenen tusschen Baesmisse ende Alderhey-lighen.

XXXV.

Item aengaende het maken van straten, dammen ende brugghen, riolen, beken ende dierghe-lijcke, daer in salmen achter-volghen de Placcaten, ende

sonderlinghe 't laetste dien aen-gaende uyt ghegheven.

XXXVI.

Item soo wie jemants peerden, ende plouch arresteert ten onrechte, sal boeten jeghens den Heere xv. schel. ende den ghearresteerden boven sijn schade ende interest xx. schel. par.

XXXVII.

Item soo wie eenen anderen afsluyt s'Heeren strate ofte eenen ghemeenen ganck t'on-rechte, sal boeten x.pond.par. ende partye betalen als vooren.

XXXVIII.

Item als jemant eenen anderen begheert te panden voor cheyns, ofte andere heerelicke renten, gaende uyt sijnen lande, den Bailliu is schuldich 't selve te doen, of jemant uyt sijnen nae-me, present Schepenen.

XXXIX.

Item soo wie feght jeghens de pandinghe, of weyghert pandt te gheven voor Schepenen, boet jeghens den Heere iij.pond.par. XL. Item man ende vrauwe t'samen in huwelick sijnde soo wanneer

d'een ofte d'ander comt te sterven, den langhst-levenden van hemlieden sal hebben ende behouden d'helft van alle de goedinghen, wesende meuble, ofte catheyl, waer die sullen bevonden wesen, ende oock van renten ende erfven onder de voorseyde Keure gheleghen, oft elders onder het ressort vande vier Leden van onsen Lande van Vlaenderen, hemlieden beyde toebehoort hebbende, ende sijnder kinderen, de selve sullen hebben d'ander helft, jeghens den houder oft houderigge, ende de kinderen sullen blijven inde macht ende protectie van vader ofte moeder, soo langhe sy onderjarigh sijn, ende sullen de selve vader ofte moeder behouden het ghe-bruyck van 't selve goet, tot dat de kinderen hun selfs worden, ende en hebben sy noch vader noch moeder, sullen hemlieden by Schepenen ghemaect worden vooghden van hemlieden naeste vrienden.

XLI.

Item vader ende moeder beede levende, deelen al de meubelen ende catheylen, waer sy bevonden sullen worden, midts-gaders de renten ende de erfven, onder de voorseyde Keuren gheleghen, ofte elders onder 't

ressort van de vier Leden van onsen voorseyden Lande van Vlaenderen, toebehoort hebben-de hemlieden kint, ofte kinde-ren, stervende sonder lichame-lick hoir, ofte ghehuwet sijn ofte niet.

XLII.

Maer soo verre 't bedde ghe-broken is door't overlijden van vader oft moeder, sal den selven vader ofte moeder deelen d'een helft vande voorseyde goe-dinghen, by elck vande voor-seyde kinderen achterghe-laeten.

XLIII.

Item knechtjens ofte meyskens sullen ghelijck deelen inde achter ghelaten goedinghen van vader, ofte moeder, broeders ende susters, ghereserveert in leenen, die henlieden reguleren naer de Costume vanden Hove daer af die ghehouden sijn.

XLIV.

Insghelijcx angaende d'erfve-licke onroerende goeden, engheen leen wesende, ghe-leghen buyten 't voorseyde res-sort vande vier Leden van onsen Lande van Vlaenderen, men sal hem reguleren, volgende de Costumen der plaetsen daer die ghelegen syn, soo in dit cas, als

de ghone begrepen inde dry voorgaende articulen.

XLV.

Item soo wie ander lieden beesten vint schade doende in syn vruchten, vermach de selve te schutten, ende in 't schut te drijven, soo oock doen d'offi-ciers, die sullen hebben voor haerlieden sallaris van schutten, te weten van elck peert v.gr. van elcke koe ende vercken iij.gr. ende by nachte dobbel, ende soo verre 't schut ghebeurt op de clachte van gheinteresseerde partye, sal boeten iij.pond.par. ende die gheschutte beesten ontdrijft, sal boeten iij. pond. parisis jeghens den Heere, ende den schutter dobbelen sallaris, dit al boven de schade van par-tye gheinteresseerde, ende de teire vande beesten die staet ter estimatie van Schepenen.

XLVI.

Item soo wie sijn landt vercoopt, is schuldich anden Heere ij.schel.par. vanden bun-dere, ende anden Amman voor 't doen van elck Kerck-ghebodt iij.gr. ende voor elcke erfvenisse xviij.gr. 'tsy datter veel vercoo-pers sijn ofte niet.

XLVII.

Item een jeghelick is gheoorloft te vercoopen sijn meuble goet, sonder coop ofte thol daer af te gheven.

XLVIII.

Item niemant en vermach sijn landt t'ontvremden, vercoopen, ofte gheven, dan voor Sche-penen.

XLIX.

Item een jeghelick is gheoorloft op 's Heere-strate boomen te planten, jeghens sijn landt, op plaetse daer die niet hinderlick en sijn, ende die te vellen als 't hem belieft.

L.

Item een jeghelick vermach oock inde Heere-strate putten te delven, daer sy niet hinderlick en sijn, om sijn beesten te wate-ren, sonder misdoen, ende dat by advyse, ofte consent van Schepenen.

LI.

Niemant en mach panden dan met Schepenen, uytghenomen den Bailliu voor sijn boeten by Schepenen ghewesen.

LII.

Item alle sticken ende delicten die in dese Keure niet begrepen

sijn, sullen vervonnist worden naer den inhout vande selve Keure, ende andere danof gheene mentie ghemaect en wort, sullen ghewesen worden naer 't ghemeene Recht ende Costume vanden Lande soo claerlick gheexpresseert is by het privilegie ende Keuren verleent ande voorseyde Pro-chien, by Vrauw Margriete Gra-vinne van Vlaenderen, in't jaer 1248.

LIII.

Item en ismen niet ghecostu-meert t'sedert de voorseyde Concessie van Vrauw Margriete eenighe jaerwaerheden t'houden voor 's Graven Mannen, maer alleenelick voor ende by Sche-penen.

LIV.

Item als 't Schepenen goet dunckt, men visiteert de leuken ende thuynen, ende die qualick sijn leuke ofte thuyn ghemaect heeft, boet jeghens den Heere iij.s.p.

LV.

Item soo wie een gracht delft in een anders erfve, sal boeten jeghens den Heere xx.schel par. Ende sal partye schaden ende interesten betalen.

LVI.

Item soo wie ghedachvaert ware in oorcondschap ende ten ghestelden daghe niet compa-reert, sal boeten jeghens den Heere voor d'eerste reyse x. schel. par. ende voor de tweede reyse iij. pond. par. ende sal daer toe by den Heere bedwon-ghen sijn.

LVII.

Soo oock van ghelijcken sullen de ghone die ghedachvaert wor-den om vooght te sijn van eeni-ge weesen.

LVIII.

Item soo wie ghecondemneert is, ofte verpenicht op de boete van xx.schel.par. ofte anders, indien hy begheert in Justitie ghehoort te sijn, ende gheen legitime excuse en weet t'alle-gieren, sal schuldich sijn de boete te namptieren.

LIX.

Item soo wie Schepenen inju-rieert, ende hemlieden naer-feght dat sy quaet vonnisse souden ghegheven hebben, ofte dierghelijcke ander injurien, ende lasteinghe, sal boeten je-ghens de Heere xx. pond. par. ende jeghens elcken Schepene vj. pond. par.

LX.

Item soo wie een ghebannen herberght, ofte met hem con-verseert, sal boeten tot profijte vanden Heere x. pond. par. ende andersins ghepunieert worden ter discretie vande Wet.

LXI.

Item als Schepenen vergaderen t'haerlieder ordinairen recht-daghe, sal jeder van hem hebben van elcke sake voor hemlieden roerende ij. groote, ende den Bailliu dobbel, tot dat andersins op gelijcke rechten by ons ghe-ordonneert sal worden.

LXII.

Item voor het hooren van elcken oorconde sullen Schepenen ende Bailliu t'samen hebben vj. schel. par.

LXIII.

Item voor het passeren van eenen rente-brief, ofte ander wettelichede, sullen Bailliu ende Schepenen hebben t'samen xxvij. schel. par. voor het ze-ghelen ofte handt-teeken elck v. schel. par.

LXIV.

Item voor't passeren van elcken staet van goede inhoudende de weerde van vijftich pond, groote xxxvj. schel. par. Tot hondert

ponden groote, iij.pond. xij. schel. par. ende boven de hon-dert ponden groote vj. pond.par. sonder meer.

LXV.

Item voor alle inthimatien die den Bailliu doen moet elck Schepenen sal hebben van elcke mijle x.schel.par. van't gaen ende keeren, ende den Bailliu dobbel, boven t'recht van obeissance.

LXVI.

Item den Meyer van elcke inthi-matie sal hebben van elcke mijle xv. schel. par, ende voorts ut supra.

LXVII.

Item als Schepenen sullen vachieren binnen de Prochie in affairen vande Keure, sullen hebben elck xxiv. schel. par. ende den Bailliu xxx. schel. par. ende als sy vachieren buyten de Prochie ende vernachten, sullen sy hebben ij.pond. viij. schel. par. ende den Bailliu iij. pond.