 |
V.2
|
|||||||||||||||||||
|
Doopakte van V.2.Joris Die 6a Decembris 1623 Op de 6de december 1623 Dooppeter Georgius De Baets is waarschijnlijk III.6.Joris, de
grootvader. V.2.Joris was eveneens landbouwer in de "Kerkstraat", meer bepaald op een hofstede met landbouwgrond gelegen ten westen van de straat die nu de Leest noemt, dus links wanneer men van Ter Beke naar de kerk van Waarschoot gaat. De naam Leest komt van een herberg gelegen in de Wispelaerenhoek, de vroegere benaming van die straat. V.2.Joris zal die herberg de "Leest", uitgebaat door Carel de Corte, klompenmaker en herbergier, wel gekend hebben. De voorraad dranken was in 1571, dus ten tijde van II.2.Joris reeds aanzienlijk : in de kelder : 8 stoop jenever, 100 flessen wijn, 8 stoop Hollandse anijs, 5 stoop Franse brandewijn, 16 stoop inlandse anijs, 8 stoop inlandse jenever en 3 al dan niet gevulde vaatjes brandewijn. Als tienjarige knaap zal hij de pestepidemie van 1633 gekend hebben die zovele slachtoffers eiste "dat er geene plaats op het kerkhof overbleef om de lijken ter aarde te bestellen". Verder deed zich ook een epidemie voor in 1697. Joris stierf op 9 februari 1698. Was het ook ingevolge die epidemie ? Alhoewel, zoals we verder zullen zien, bereikt hij de voor die tijd respectabele leeftijd van 77 jaar. Op 12.7.1646 heeft de ondertrouw plaats tussen Joris en Martina Wille voor onderpastoor Joannes Driesman uit Zomergem (de eerste onderpastoor van Waarschoot werd slechts in 1656 benoemd), die het huwelijk inzegent op 23.10.1646. Waarom het niet de pastoor van Waarschoot Cornelis de Wit is die het huwelijk inzegent is een raadsel. Getuigen zijn Joannes Buysse, Pieter Beeckmans en Joanna van de Kerckhove (echtgenote van Pieter de Pau). Joannes Buysse is waarschijnlijk een zoon van Vincentius Buysse en Cornelia Clays (meter van V.2 Joris). Joanna van de Kerckhove komt verder terug als meter van VI.3 Jan. Huwelijksakte van V.2.Joris met Martina Wille Martina Wille is geboren ca. 1624 vermoedelijk te Waarschoot (doopakte niet gevonden). Zij werd er op ± 54 jarige leeftijd begraven op 1.8.1678, dit is bijna 20 jaar vóór haar man. Op datum van haar overlijden heeft zij reeds zes van haar acht kinderen verloren en is er nog één minderjarig kind onder de hoede van de vader: Petrus (volgt sub VI.7.) die op dat ogenblik 17 jaar oud is terwijl zijn broer VI.6.Martinus 20 jaar is en zijn zuster VI.5.Anna 23 jaar. VI.1.Adrianus die gehuwd was, is op 29- jarige leeftijd op 28 april 1676 overleden, haar tweeling VI.2.Petrus en VI.3.Jan zijn gestorven respectievelijk wanneer ze 3 jaar en 19 dagen oud zijn. VI.4.Joanna heeft slechts één maand geleefd. VI.8.Georgius leefde slechts zes maanden. Begrafenisakte Martina Wille Anno 1678 die 1a Augusti In het jaar 1678 op 1 augustus Begrafenisakte van V.2.Joris ......... obiit hora jj.x ...Georgius de baets, vid.
Martine Wille Joris zal de voor die tijd zeker zeer respectabele leeftijd bereiken van 77 jaar ! De pastoor is Joannes-Baptiste van den Bossche, pastoor te Waarschoot benoemd op 5 maart 1685. Na het overlijden van de vader Joris op 9.2.1698, wordt het land per acte van 2.9.1698 onder de kinderen verdeeld. Deze acte werd nog niet teruggevonden. De datum ervan wordt echter vermeld in de "staat van goederen" van VI.7.Petrus. Ondanks diverse verdere opzoekingen konden wij de acte van verdeling van 2.9.1698 niet vinden. Dit zou nochtans een interessant licht werpen op het verhaal. Voorlopig blijft dit een onbeschreven bladzijde. Het gezin van Joris en Martina Wille heeft te Waarschoot wel een zeer beroerde tijd gekend uit onze geschiedenis. (Bron : Geschiedenis van Waarschoot - Achiel De Vos - blz 463 - 466) De Franse veroveringsoorlogen1. De Vrede van Munster erkende de onafhankelijkheid van het NoordenToch was er nog geen echte vrede: sinds 24 juni 1635 waren Spanje, dus ook
Vlaanderen en Frankrijk, met elkaar in oorlog. Dit zullen we (de Waarschotenaars)
vlug genoeg ondervinden. Hoewel de Vrede op 5 juni 1648 te Gent plechtig werd afgekondigd, heeft er
op 22 augustus van hetzelfde jaar (Joris is dan 23 jaar !) reeds een monstering
plaats van de wacht "jegens dinvasie vanden vyand", moet er reeds foerage
verschaft worden aan een cavalerie-eenheid en worden er reeds pioniers naar Ieper
uitgezonden. Van nu af begint de plaag van de militaire inkwartieringen. In 1653 logeren, alleen bij Jan Dobbelaer zoon van Joris, pachter van het goed ter Beke, een kolonel met een suite van 16 personen en 16 paarden die hij volledig diende te onderhouden. In 1655 wordt Waarschoot overspoeld door Henegouwse vluchtelingen, die met hun hebben en houden van het ene dorp naar het andere doorgestuurd werden. Aldus diende Waarschoot enkele dagen in te staan voor de bevoorrading van 267 paarden, 642 hoornbeesten, 226 varkens, 638 schapen, vergezeld van 600 personen, meestal vrouwen en kinderen. Op 20 juli 1657 geeft Waarschoot 19lb.9s. 4g. uit aan een compagnie cavalerie van Don Pedro de Palaciodo. Van nu af wordt het uitkijken naar de "fransche vijand", die in 1659 lelijk huis had gehouden te Knesselare. De pachter van de Filipsdaalder voor de periode 1 mei-31 oktober 1667 vraagt in 1668 afslag. Nog net voor de afkondiging van de Vrede der Pyreneeën binnen de kasselrij op 18 maart 1660, wordt Waarschoot op 5 en 6 februari 1660 overspoeld door 10 compagnies van kolonel Caschar. De herbergierrekeningen liepen hoog op en bereiken op die paar dagen het fabelachtige bedrag van 124 lb. 7s. 10g. Reeds in 1667 breekt de oorlog tussen Frankrijk en Spanje opnieuw uit. Het is niet in onze bedoeling een chronologische bespreking te brengen van de oorlogen van Lodewijk XIV, wel enkele hoogtepunten te brengen, waarin de strijd te Waarschoot het felst oplaaide en de oorlogsperikelen het dorp het felst hinderden. Dit was alvast het geval in 1668 wanneer Waarschoot een speciale vergoeding van 622lb. 4s. van de kasselrij toebedeeld krijgt om 4 compagnies cavalerie te logies te verschaffen gedurende niet minder dan 5 maanden. Dit logement ging uiteraard gepaard met heel wat bange verwachtingen. De weerloze inwoners wendden zich tot hun natuurlijke leiders : de pastoor, de burgemeester, de griffier en de baljuw. Op 21 mei 1668, midden in de nacht trok de pastoor Daniel van Riest naar het Franse leger te Bellem om een vrijgeleide los te krijgen "als vresende van ure tot ure de marsse van het fransche legher deur onse prochie naer het land van Waes". Op 25 juli 1668 hadden baljuw en griffier een volle dag nodig om de schade op te nemen in de kaalgevreten meersen. "deurdien dat gheduerende de voorn. Saisoene opghecomen sijn soo groote troublen van oorloghe dat generael al de Insetenen gheduerich hebben moeten vluchten ende weghloopen sonderlynghe ten respecte van de ravaige bijden franschen vijand aldaer ghedaen". En de reeks gaat maar door: opnieuw plunderingen in 1673 "door het fransche legher ... mits sij aldaer alles hebben gherooft ende gheplundert, mitsg. alle wijnen ende bieren vuytghedroncken ende ten dele medeghevoert". Verplicht vervoer en logement waren schering en inslag. Vanaf maart tot 6 juli 1677 lag Waarschoot overstelpt met troepen van de prins van Oranje en met "vele ende diveirsche passaigen ende repassaigen van de Chrijgsvolckeren deur deselve prochie". 2. De belegering van Gent in 1678 en haar gevolgen te WaarschootToen het menens werd met de belegering van Gent verzamelde de Waarschootse gemeenschap zich in maart 1678 met haar hebben en houden, veestapel en meubelen, op het kerkhof en binnen de kerk. Daar hoopten zij, bewapend als zij waren, van de Fransen een sauvegarde af te dwingen. Kleine groepen Fransen konden verdreven worden, maar toen een grotere groep arriveerde en voor de afkoop van het vee 160 patacons vroeg, weigerden de dorpsnotabelen hierop in te gaan, waarop de Fransen het vee wegdreven in de richting Daasdonk (Sleidinge) naar de hofstee van Joris Dhanens. Pastoor, baljuw en burgemeester volgden die opgejaagde kudde, in de hoop in laatste instantie nog een akkoord met de Fransen uit de brand te kunnen slepen. Er is weinig verbeelding nodig om dat nachtelijk spektakel van een dorp op de vlucht te volgen. Te Daasdonk kwam men uiteindelijk toch tot een overeenkomst : de Fransen eisten 91 lb. g., 40 koeien en 3 paarden. Dank zij een proces, dat later gevoerd werd, om een evenredige ommestelling te bekomen voor dat geleden verlies, zijn wij in staat deze beeldende beschrijving te brengen. Vermelden wij nog slechts dat de mest, door het vee achtergelaten op het kerkhof, voor 19 lb. 14s. verkocht werd ten voordele van de kerk en dat het kerkhof daarna diende geplaneerd te worden, wat niemand zal verwonderen! 3. Waarschoot te vuur en te zwaard op 22 december 1683De oorlogscontributies, opgelegd door de Franse troepen, namen steeds toe en vormden een ondraaglijke last voor de bevolking. Reeds in 1677 liepen die Franse oorlogscontributies op basis van 9s. per gemet (3 maal hoger dan de normale quota van de Oudburg), op tot 1.446 lb. 3s. In 1683 vorderde de Oudburg opnieuw 233 lb. 15s. op Waarschoot, terwijl de Fransen steeds maar dreigden met executie d.i. de verwoesting van het dorp voor niet-betaling. Die kwam er inderdaad voor geheel het Oud-contributieland en de streek omheen de Brugse Vaart op 22 december 1683. Te Waarschoot alleen werden 164 huizen geheel of gedeeltelijk in de as gelegd : ook schuren, ovenburen en wagenhuizen moesten eraan geloven. Zelfs de priorij werd niet gespaard. De totale schade werd toen geraamd op 8.181 lb. 10s. g. De niet-gesinistreerden moesten een speciale belasting opbrengen om de meest getroffenen hiermee gedeeltelijk te vergoeden. Waarschoot was trouwens het zwaarst getroffen dorp van de Oudburg. En opnieuw, nauwelijks enkele dagen later op 10 januari 1684, wordt de kasselrij met Franse oorlogscontributie overstelpt. Waarschoot moet voor zijn deel 6.876 gulden betalen. Wanneer de oorlog in 1689 opnieuw oplaait heeft Waarschoot vooral overlast van militaire "logementen". Het zijn hoofdzakelijk de herbergiers die figuurlijk en werkelijk het gelag betalen. Hier volgen enkele voorbeelden, echter zonder volledigheid te betrachten. In juni 1689 valt een Spaanse partij bij Jan van der Donck, tavernier in de Leest, binnen en drinkt alles op. Voorbijtrekkende Hollandse legers uit Sluis, nu bondgenoten van de Spanjaarden tegen de Fransen, krijgen op het kerkhof proviand: de baljuw bezorgt hun een ton bier, er worden 19 reuzebroden versneden van elk 12 pond en daarenboven nog 22 pond kaas. Het jaar 1690 lijkt op dat stuk wel alle records te breken. Reeds op 11 januari "logeert" er een Duitse cavalerie onder kolonel Amerstein. Nu viel het niet altijd mee soldaten op logies te hebben. Baljuw Charel Van Hoorebeke kreeg op 8 juni 1690, 100 Engelse militairen op bezoek, die een ton bier dronken, hout en stro verbrandden en waarvan de 8 officieren aan tafel dienden gevraagd. Op de achtertuin werd ondertussen zijn pluimveestapel gestolen bestaande uit 20 hennen, 8 eenden en 1 gans. Tijdens de maanden oktober en november 1690 verblijven er 4 regimenten Spaanse dragonders en het regiment van Karel van Lorreinen op de parochie: dit betekende meteen dat niet minder dan 2.968 paarden één of meerdere dagen dienden gefoerageerd te worden. Dit bleef onafgebroken voortduren tot 1697. De herbergier in "de Kroon", noteerde voor 1694 een tegoed van 174 lb. 6s. 5g. en voor de eerste maanden van 1695 nog eens 65lb. 15s. 9g. Ook in de herberg "de Zwaan" dienden zware rekeningen betaald. Nog in 1691 had Waarschoot grote moeite om "rudessen" allerhande in te dijken. Met grote moeite slaagde men erin 1.200 militairen samen te houden op het kerkhof. Op één oktobernacht van 1691 hadden zij niet minder dan 150lb. van de landlieden afgeperst. Een dorpeling werd met een sabelhouw gewond aan zijn hoofd, terwijl bij een ander voetbranderspraktijken werden gebruikt om aan geld te geraken. Andere inwoners werden onder bedreiging verplicht wijn, brandewijn, vlees en andere eetwaren aan te brengen. Op één nacht was hierdoor een schade van 487lb. aangericht. Daarnaast bleven oorlogscontributies, levering van wagens en opeising van pioniers voortduren. In een samenvattende staat van 12 april 1694 geeft de magistraat van Waarschoot een overzicht van de schade die zij sinds 1689, begin van de oorlog der Augsburger Liga, zowel van de verbonden als van de vijandelijke (Franse) legers ondervonden hebben. Op vijf jaar beliep de rekening 15.846 lb. 17s. 2d.. Die moest in principe door de kasselrij worden terugbetaald. Conclusie en vragen die nooit zullen beantwoord worden :
De kinderen van V.2.Joris en Martina WilleOver de foutieve schrijfwijze van onze familienaam bij de kinderen van Joris
en Martina:
Wat zeker is : Joris en Martina hebben zeker geen gemakkelijk leven gehad. Hoe komt het dat zes van de negen kinderen zo jong stierven ? Honger en ontbering op een veel te kleine hofstede met te weinig land ? Ziekte ? Was de moeder uitgeput door het ter wereld brengen van negen kinderen, waaronder een tweeling en stierf zij daarom reeds op 54-jarige leeftijd ? Verwante families :Wille, Berens, Beeckman, Buysse, Clays, De Catulle, De Craene, De Kock, De Pau, De Vos, Laseyn, Pauwels, Van de Kerckhove, Van der Brughe, Verbrughe
|
