Vorige pagina...
De terugkeer naar België,
de Tweede Wereldoorlog en de naoorlogse tijd.
Zoals eerder vermeld, is de zware economische crisis en de sterke devaluatie
van de Franse frank, waarschijnlijk de oorzaak van de sluiting of het faillissement
van de firma Delpierre-Gournay waar Raymond werkte. Zijn vriend
Schaub zal wel gedurende de oorlog bij de firma blijven werken die door
de Duitsers in beslag genomen was. Raymond besluit dus met zijn vrouw Rachel
en met de zoon Léon naar Gent terug te keren. Dit gebeurt in juli
1938.
Het gezin woont er in de Opvoedingsstraat die uitgeeft op de Zwijnaardsesteenweg.
Het is een smalle arbeiderswoning met een verdieping en achteraan een glazen veranda
met een klein koertje waarop de WC uitgeeft (zoals vroeger een plank met een ronde
opening en een hartje in de deur uitgesneden). De glazen veranda moest tijdens
de Tweede Wereldoorlog, op bevel van de Duitsers met donkerblauwe verf behandeld
worden om geen licht door te laten dat de vijandelijke (Engelse, Amerikaanse)
vliegtuigen zou kunnen helpen bij het bepalen van hun positie. Raymond
vindt werk te Ledeberg bij de firma Vervoer Poppe.
Léon gaat naar school in de Van Monckhovenstraat waar de Heer
Karel Van Parijs directeur is en die Elvire, zuster van Raymond
kende van bij de socialistische jeugdbeweging de "Volkskinderen". Léon
moet daar nu cursus Nederlands volgen. Hij spreekt wel vloeiend Gents maar
geen algemeen Nederlands. Hij krijgt dan ook les van Gustave Nicaese ("Stafke"),
zoon van Elvira De Baets en volgt les bij de Heer E.J.De Groote
(uitgever van het leerboek "Goed Nederlands"), een Vlaams nationalist
en activist tijdens de oorlog 1914-1918 die hem zegt dat hij wel Frans kan spreken
maar met Léon uitsluitend Nederlands zal praten. Léon
moet op één jaar tijd zeer goed Nederlands kennen...
Léon gaat ook van 1940 tot 1942 naar de stedelijke technische
school "Carels-Nicaise-De Ridder" op de Martelaarslaan 15, waarvan de heer
Raymond Maréchal directeur is. Hij leert daar het beroep van letterzetter-boekbinder.
Het gezin, dat het geld steeds geïnvesteerd had in beurswaarden en niet in
onroerend goed, was nu in relatieve armoede gedompeld.
De Tweede Wereldoorlog breekt uit op 8 mei 1940. Léon, die dan
17 jaar oud is, wijkt uit naar Abbeville in Frankrijk maar komt een tijd later
toch terug naar Gent. Na juni 1940 wordt Raymond door de Duitsers verplicht
tewerkgesteld op het vliegveld van Sint-Denijs-Westrem waar hij graafwerken moet
uitvoeren. Maar de Firma Poppe waar hij werkte wordt door de Duitsers in beslag
genomen en hij moet daar weer gaan werken. Hij zal daar blijven tot aan de bevrijding
in 1945. Zoals we zullen zien in het levensverhaal van Roger, komt hij
terug uit krijgsgevangenschap op 7 maart 1941.
In 1942 begint Léon met een studiegenoot Albert De Buck
het sluikblad "Vrij" te reproduceren ("Vrij"
was een soort Nederlandstalige versie van het Franstalige blad "La Libre
Belgique" dat tijdens de oorlog ook als sluikpers verscheen). Die vriend
had te Gavere een kippenhok vrijgemaakt en daar een met een voetpedaal bediende
drukpers geplaatst. De letters om de teksten te zetten brachten ze mee vanuit
de vakschool. Zij drukten het blad "Vrij" op één
blad recto-verso. Het was Léon die het papier kocht. De exemplaren
werden dan in de school verkocht aan 1 frank stuk. Met dat geld konden ze dan
opnieuw papier kopen.
Op een dag is er echter een medestudent die met de trein naar huis reist naar
Oudenaarde. Hij is in het bezit van een aantal exemplaren van het sluikblad en
bevindt zich in het Sint-Pietersstation in Gent wanneer de Duitsers er een razzia
uitvoeren. Hij wordt opgepakt en verhoord. Onder druk gezet door de Duitse geheime
politie Gestapo, verklapt hij de naam van Léon. Gelukkig worden
Léon en zijn vriend Albert De Buck verwittigd van het voorval
en gaan ze alle compromitterende zaken uit het kippenhok verwijderen.
De Gestapo komt ook in de vakschool en in de klas en ondervragen er de directeur
en de leerkrachten om te weten of de mogelijkheid bestaat dat die verboden bladen
in de school zelf gedrukt worden, hetgeen ontkend wordt. De Gestapo valt dan binnen
in het ouderlijk huis in de Opvoedingsstraat, ondervragen zijn ouders en doorzoeken
de slaapkamer van Léon. Hij was echter zo slim geweest om zijn kast
vol te steken met pro-nazistische propaganda. Toch wordt Léon meegenomen
naar het hoofdkwartier van de Gestapo op de Krijgslaan in de buurt van het standbeeld
van het Ros Beiaard.
Van daar wordt hij weggevoerd naar de gevangenis op de Nieuwe
Wandeling waar hij drie maanden als politieke gevangene blijft van 12 februari
1942 tot september 1942 zogezegd in voorhechtenis gedurende het onderzoek. De
Duitsers veroordelen hem tot drie maanden gevangenis die hij dus reeds heeft uitgezeten
in voorhechtenis. Tijdens zijn gevangenschap verneemt hij dat de geallieerden
(Canadese commando's) op 19 augustus 1942 een poging tot landing in Dieppe in
Frankrijk hebben ondernomen, poging die echter op een mislukking uitdraait.
Na zijn vrijlating gaat Léon werken in de drukkerij Van Melle-De
Vreese te Gent tot in 1943. Op een dag wordt hij opgeroepen om zich bij de
Duitsers aan te bieden bij een "Werbestelle" in de Sint-Margrietstraat
te Gent om als verplichte arbeider te gaan werken naar Duitsland in Hamburg. Hij
moest zich dan melden in het Sint-Pietersstation maar doet dat niet.
Zijn vader Raymond en zijn oom Henri bespreken de zaak en Eddy
De Baets (zoon van Henri) die met de Duitsers collaboreerde vindt een
oplossing : Léon zal uitwijken naar Calais waar Carlos, een
vriend van Eddy werkte bij de Duitse firma Durr und Rosetsky,
een belangrijk transportbedrijf uit Stuttgart dat het vervoer verzekert van alle
bouwmaterialen voor de constructie door de Duitsers van de versterkingen en bunkers
van de "Atlaticwall", ondermeer van de zware artilleriebatterij
"Lindemans" tussen Sangatte en Boulogne.
Léon, die zonder geldige papieren "Ausweiss"
op weg is, komt aan in het plaatsje Audruicq waar het door de Duitsers verboden
"Sperrgebiet" begint. Daar hij de streek goed kent slaagt hij
erin ongemerkt tot bij zijn broer Raoul te geraken die hem op zolder op
een strobed te slapen legt. Na de geallieerde bombardementen op het Ruhrgebied
voeren de Duitsers een razzia uit want er zijn nu daar ook veel werkkrachten nodig.
Léon heeft echter werk gekregen als magazijnier in een werkplaats
waar de luchtafweerkanonnen Ca 88 mm van het Duitse leger hersteld worden (Luftwaffewerkstatt).
Zijn broer Raoul is als schrijnwerker door de Duitsers ook tewerkgesteld in de
Luftwaffewerkstatt en werkt er ondermeer in de bunker in het centrum van
Calais (nu oorlogsmuseum). Het is daar dat Léon zijn aanstaande
vrouw leert kennen Alfreda Beaugrand die in de keukens tewerkgesteld is
te Sangatte.
Op het einde van de oorlog, na de geallieerde landing in Normandië, rond
10 juli 1944, worden Léon, Raoul en Alfreda door de
Duitsers geëvacueerd naar het "Département de la Nièvre"
in de streek van Bourgogne. Raoul neemt wel stiekem de houtbewerkingmachines
mee naar zijn huis in Hames Boucres! Léon sluit eerst aan bij een
Franse Weerstabdsgroep in de bergstreek van de Morvan bij Autun (Bourgogne). Wanneer
die streek bevrijd wordt, wordt Léon, die in feite onwettelijk in
Frankrijk verblijft, door de Fransen aangehouden en onder toezicht geplaatst in
het Spendid Hôtel te Pouges-les-Eaux op 15 km van Nevers waar vreemdelingen
en politieke gevangenen zich ophouden. Raymond die lid is van de Nationale
Strijdersbond (NSB) schrijft hen een brief waarin waarin hij vraagt tussen te
komen voor de vrijlating van zijn zoon Léon, wat zij ook doen. Hij
krijgt als antwoord dat enkel het Belgisch Hoogcommissariaat voor de Repatriëring
hiervoor bevoegd is en de bevoegde Belgische Consul in Frankrijk.
In januari 1945 keert Léon terug naar Gent bij zijn ouders.
Zijn vader Raymond werkt tot aan de bevrijding van Gent door de geallieerden
nog steeds bij de transportfirma Poppe in Ledeberg.
Op 8 mei 1945 wordt de wapenstilstand aan het westelijk front ondertekend.
Raymond gaat nu werken bij een koetswerkmaker Vercruysse in de Peperstraat
tegen het Sint-Elisabethplein te Gent. Hij kende die Vercruysse zeer goed
vermits die in de leer geweest was bij Stevens te Ledeberg en het Raymond
zelf was die hem de stiel van koetswerkmaker had geleerd. Die Vercruysse
herinnerde zich dat hij van Raymond trappen gekregen had wanneer hij zijn
werk niet goed deed !
Raymond, die ondertussen 58 jaar oud is, zal daar zijn laatste handgemaakt
houten koetwerk bouwen op een Engels onderstel "rolling chassis"
van het merk Alvis. Hout was als materiaal gemakkelijker te bekomen dan plaatijzer.
Trouwens een houten koetswerk stond toen zeer sjiek! Het werd een prachtige sportwagen,
een echt pronkstuk bestemd voor tentoonstellingen en gebruikt door Vercruysse.
Léon bekomt op 20 mei 1945 een baan bij de socialistische organisatie
Vooruit. Het was Oscar Ghys, die bevriend was met de Heer Vandereggen,
directeur van de Vooruit die hem aan die job hielp. Hij was daar verantwoordelijk
voor de organisatie van het vervoer en de verdeling van steenkool in Gent, steenkool
die toen nog gerantsoeneerd was. Hij zal daar werken tot 31 augustus 1949.
Op 8 juni 1946 huwt Léon te Gent met Alfreda Beaugrand,
afkomstig uit Calais. Zij gaan wonen in de Karperstraat Nr 78 in Gent.
Léon De Baets op 29 jarige leeftijd (foto genomen op 20 sept. 1952)
en Alfreda Beaugrand (foto uit 1945)
Alfreda werkt van 2 augustus 1946 tot 8 maart 1947 bij de firma Bablo
in de Peperstraat Nr. 25. Hun dochter Danielle De Baets wordt geboren op
31 december 1948. Nadien verhuist Léon met zijn gezin naar de Forelstraat
Nr 51 te Gent. Alfreda werkt nu als boekhoudster in de textielzaak Franchomme
in de Zonnestraat Nr. 4. Zij kon daar gaan werken door toedoen van Edith Boone,
de vrouw van Gustaaf Nicaese. Einde 1950 gaat Léon wonen
op Einde Weire in de buurt van het Bijlokehospitaal. Raymond en Rachel
verlaten de Opvoedingsstraat en gaan inwonen bij Léon en zijn gezin.
Léon had echter op 1 september 1949 een baan gekregen bij de
firma G.K.F. in de Nieuwlandstraat, een firma die bananen invoerde, die liet rijpen
in grote gekoelde opslagplaatsen om ze dan verder te verkopen. Wanneer de beheerder
van die zaak in 1951 sterft, wordt Léon tot zijn opvolger benoemd
en moet hij in het appartement boven de rijpingszalen gaan wonen. Hij zal daar
werken tot 1 juni 1958 wanneer die vestiging van G.K.F. te Gent gesloten wordt.
Hij zal dan wel de opdracht krijgen om de beheerder van de G.K.F.-vestiging in
Dendermonde te gaan opleiden in de geheimen van het rijpingsproces van bananen
en het beheer van een dergelijke vestiging. Wanneer die man voldoende opgeleid
is verliest Léon echter zijn baan bij G.K.F.
Raymond en Rachel volgen het gezin van hun zoon en gaan ook wonen
in dat gebouw in de Nieuwlandstraat. Raymond is ondertussen 65 jaar geworden
en heeft opgehouden met werken. Hij ontvangt van de Algemene Spaar- en Lijfrentekas
een driemaandelijkse rente van 574 frank uiteraard boven op zijn klein pensioen.
Wanneer Alfreda wegens administratieve hervorming in de firma Franchomme
ophoudt met werken, verhuizen Raymond en Rachel in 1955 naar een
kleine woning in een beluik nabij het Zuiderpark : de Langhalsstraat Nr. 8.
Het is pas enkele jaren later, in 1962 dat zij een klein appartement kunnen
betrekken op de eerste verdieping van een flatgebouw aan de Watersportbaan op
de Belvedereweg Nr 165. Daar zullen Raymond en Rachel nog enkele
gelukkige jaren doorbrengen met zicht op het grote groene grasperk rond het gebouw
en de animatie aan de Watersportbaan.
Een laatste foto van Raymond De Baets vóór de ingang van
het flatgebouw aan de Watersportbaan Belvedereweg 165. Van links naar rechts :
Carine De Baets, dochter van Yves, Raymond De Baets, Cecile
Oosterlinck, echtgenote van Yves en Christian De Baets, zoon
van Yves. Dus vier generaties!
Rachel Ghys (bijna 81 jaar) en Raymond De Baets
(82 jaar).
Foto's vermoedelijk genomen naar aanleiding van hun
50ste huwelijksverjaardag in 1969
Rachel Ghys overlijdt op 18 januari 1973 . Volgens haar wens wordt ze
gecremeerd in het crematorium te Ukkel. De asse wordt verstrooid op het kerkhof
van de Brugse Poort te Gent. De rouwbrief is in het Frans opgesteld, de voertaal
van de drie zonen.
Raymond zal na het overlijden van zijn vrouw nog eens de kans krijgen
om zijn goede vriend Chaub terug te zien. Het is Raoul die toevallig
in Calais de Heer Chaub op straat tegenkwam. Hij kende het adres van Chaub
en gaf de informatie door aan Léon die zijn vader op de hoogte bracht.
Raymond begint met zijn vriend te corresponderen. Yves, kleinzoon
van Raymond, en zijn vrouw Cecile besloten dan om hun grootvader
met de auto naar Calais te rijden om daar de Heer Chaub te ontmoeten. Raymond
bleef die dag bij zijn vriend terwijl Yves en Cecile Calais bezochten.
Raymond en zijn oude vriend moeten heel wat te vertellen gehad hebben !
Zoals eerder reeds verteld is Raymond steeds actief gebleven in de Nationale
Strijdersbond - Afdeling Gent waar hij sedert 14 oktober 1963 deel uitmaakte van
het bestuur als afgevaardigde van de Feest & Pers en Propagandacommissie.
Lidkaart van Raymond De Baets bij de Nationale Strijdersbond (NSB)
Bijeenkomst van Oudstrijders te Gent in de aula van de Universiteit.
Raymond is de tweede van rechts
Sedert 9 maart 1970 was hij ook lid van de Samenwerkende Maatschappij
(coöperatieve) Vooruit. Op al de aankopen in de kruidenierswinkels
kregen ze op het einde van het jaar 4 %, op de aankopen in de apotheken 10 % en
op de aankoop van steenkool 2 %. We zagen bij het verhaal van Alexander
dat zijn vrouw Maria-Theresia Stevens, moeder van Raymond, in 1886
een van de eerste leden was van die coöperatieve met het kleine lidnummer
27. Raymond had zich lid gemaakt op 9 maart 1970 mits betaling van 500 Fr. Hij
had het lidnummer 18.156. Ook was hij actief in de socialistisch organisatie "Volkskinderen".
Raymond staat in het midden van deze foto. Volgens Gustaaf Nicaese
betreft het een foto van een bijeenkomst van het personeel van de firma Franchomme
en hun familie naar aanleiding van 50 jaar huwelijk van de Heer en Mevrouw Charles
Franchomme in december 1943 (?) De foto is genomen op het dak van de firma
Franchomme in de Zonnestraat. Gustaaf Nicaese herkent inderdaad
verschillende personen die daar gewerkt hebben
Raymond De Baets overlijdt op de gezegende leeftijd van 93-jaar op 26 december
1980 te Gent, 7 jaar na zijn vrouw Rachel. Hij bracht zijn laatste levensjaren
door in het rusthuis Sint-Jozef in de Maagdenstraat Nr 14 te Gent.
Overlijdensakte van Raymond De Baets
Tekst van de overlijdensakte :
In het jaar negentienhonderd tachtig, de zevenentwintigte december te tien
uur een kwart, na vaststelling, maken Wij, Paula Haesaert, Schepen van de Stad
Gent, Ambtenaar van de Burgerlijke Stand, de overlijdensacte op van : Raymondus
Clemens DeBaets, zonder beroep, geboren te Gent , de dertiende november achttienhonderd
zeven en tachtig, alhier overleden in zijn woonst, Maagdestraat 14, de zesentwintigste
december om zestien uur dertig minuten, weduwnaar van Rachel Marie Merckx
en van Rachel Ghys, zoon van Alexander en van Maria Theresia
Stevens, beiden overleden.
Op de aangifte van Denis Vanderbeken, oud drieëntwintig jaar, schrijnwerker,
wonende te Sint-Martens-latem, Pollepelstraat 19 en Paul Snoeck, oud vijfenveertig
jaar, begrafenisondernemer, alhier wonende Sleepstraat 195.
Deze akte werd dadelijk opgesteld, voorgelezen en door de komparanten en door
Ons ondertekend
Vanderbeken Haesaert
Doodsprentje van Raymond De Baets
De kinderen van XII.3.Raymond De Baets en Rachel Merckx
XIII.1.Radulphus (RAOUL) Alexander Eugenius
° :18.06.1911 te Gent Kleine Bellevuestraat.
Getuigen : Alexander De Baets (grootvader van Raoul) 52 jaar, koffiehuisbediende
- Luxemburgstraat en Antonius Merckx (grootvader van de moeder ?) 74 jaar,
metaalbewerker - Kleine Bellevuestraat.
= : 19.6.1911 te Gent Sint-Martinuskerk door pastoor D'Hooghe.
x : 12.07.1933 te Coulogne (Frankrijk) met Marguerite Lucienne Vache (°
1.12.1912 te Coulogne, dochter van Louis Joseph Anatole Vache en Sophie
Julie Carlon. Overleden te Amiens op 14.8.1984)
+ : 27.03.1995 te Calais
Geboorteakte Raoul De Baets
Tekst van de geboorteakte :
In het jaar negentienhonderd en elf, den negentienden Juni ten drie ure
namiddag, na vaststelling, maken wij Gustaaf Eylenbosch ambtenaar van den burgerlijken
stand der stad Gent, de geboorte akte op van Radulphus Alexander Eugenius,
geboren ten huize der ouders gister drie kwaart uurs na middag, zoon van Raymundus
Clemens DeBaets, oud drie en twintig jaren, rijtuigmaker, en van Rachel
Marie Merckx, oud vijf en twintig jaren, strijkster, zijne echtgenoote, beiden
wonende Kleine Bellevuestraat, op de verklaring van den vader
In tegenwoordigheid van de hiernagenoemde getuigen door den aangever aangezocht
: Alexander De Baets, oud twee en vijftig jaren, koffiehuisbediende, wonende
Luxemburgstraat en van Antonius Merckx, oud vier en zeventig jaren, metaalbewerker
wonende Kleine Bellevuestraat.
Deze akte werd dadelijk opgesteld en voorgelezen.
R. De Baets A. De Baets Antoine Merckx G. Eylenbosch
Overlijdensbericht van Raoul De Baets
Foto genomen bij Raoul in Coulogne (Hames-Boucres) in zijn café "Le
Bungalow" wijk La Planche Tournoire, naar aanleiding van de plechtige
communie van zijn jongste dochter Anne-Marie. Van links naar rechts : gehurkt
met wit kleed : Monique De Baets, oudste dochter van Raoul ; schuin
rechts omhoog oude dame met bril : Rachel Ghys; rechts daarvan met zwart
kleed : Marguerite Vache, vrouw van Raoul; hoofd dat uitsteekt boven
Marguerite : Léon De Baets; half zichtbaar hoofd : Suzanne
Willems (vrouw van Roger De Baets); heer met bril : Raymond De Baets;
daarnaast met bril : Yves De Baets; daarnaast Alfreda Beaugrand
(vrouw van Léon De Baets); meisje achteraan : Anne-Marie De Baets;
heer achteraan tegen deurpost : Roger De Baets; naast Roger :
Raoul De Baets (met gekruiste handen). De andere personen worden niet herkend.
XIII.2. Rogerius (ROGER) Antonius Georgius :
volgt sub XIII.2.
Kind van Raymond De Baets en Rachel Ghys:
XIII.3. Léon Raymond Alphonse
° : 4.5.1923 te Coulogne bij Calais (Frankrijk)
x : 8.6.1946 met Alfreda Jeanne Emma Beaugrand met wie één
dochter Danielle Jeanne Rachel, geboren te Gent 31.12.1948 en gehuwd te
Elsene op 26.12.1970 met Francisco Travanca Monteiro (geboren op 19.7.1946
te Elvas - Portugal, zoon van Antonio dos Santos Anjos Monteiro en van
Teresa de Jesus Travanca Monteiro).
Léon De Baets in Frankrijk (26 augustus 1934)
Alfreda en Danielle (3 maand oud)
Léon De Baets, zijn vrouw Alfreda Beaugrand en
hun dochter Danielle op de leeftijd van 3 jaar
De ouders van Alfreda Beaugrand in 1921:
Alfred Beaugrand geboren 21.06.1891 en
Jeanne Altazin geboren 21.10.1898.
Zij huwden te Calais op 20.10.1920.
Verwante families :
Merckx, Altazin, Ghys, Batslé, Beaugrand, Cannoot, Christiaens,
De Brabander, De Craemer, De Moor, De Rudder, Deynoodt, D'Haese, Ghesquière, Leclercq,
Medo, Nicaese, Parasie, Smaele, Soudan, Spanoghe, Stevens, Tyssens, Vache, Vanderhaegen,
Vanderheggen, Van Pachterbeke, Verspeeten.
Volgende generatie...
